نگاهی به وضعیت لکنت در نوجوانان

لکنت تنها یک اختلال گفتاری نیست؛ بلکه تجربه‌ای اجتماعی و روانی است که می‌تواند بر اعتماد به نفس، عملکرد تحصیلی و روابط اجتماعی تأثیرگذار باشد. اضطراب اجتماعی و احساس شرم، به عنوان عوامل تقویت‌کننده‌ی لُکنَت شناخته شده‌اند. پژوهش‌های عصبی نشان می‌دهند که فعالیت غیرطبیعی در بخش‌های مغز مرتبط با گفتار، تنظیم هیجان و کنترل اجرایی، با شدت لُکنَت در نوجوانان همبستگی دارد.

 شیوع و داده‌های آماری

·      شیوع در نوجوانان: تقریباً 1 تا 2٪

·      نسبت پسر به دختر: 2 تا 4 به 1

·      شروع لُکنَت: معمولاً ۲ تا ۵ سالگی، اما شدت آن در نوجوانی بیشتر مشخص می‌شود

·      ارتباط شدت لُکنَت با اضطراب اجتماعی: r ≈ 0.45 – 0.6  

·      ارتباط شدت لُکنَت با احساس شرم:  r ≈ 0.38 – 0.55

یافته‌های مغزپژوهی

تصویربرداری عصبی (fMRI) نشان می‌دهد فعالیت غیرمتقارن در لوب‌های جلویی و ناحیه‌ی بروکا و افزایش فعالیت در شبکه‌های مرتبط با اضطراب اجتماعی در نوجوانان دارای لُکنَت مشاهده شده است. مطالعات نوروفیدبک و تحریک مغزی غیرتهاجمی نیز نشان داده‌اند که تنظیم فعالیت این نواحی می‌تواند شدت لُکنَت را کاهش دهد.

تأثیر احساس شرم و اضطراب اجتماعی

·      نوجوانانی که تجربه‌ی شرم بیشتری دارند، تمایل به اجتناب از گفتار دارند و این خود باعث تشدید لُکنَت می‌شود.

·      اضطراب اجتماعی باعث افزایش انسداد و توقف گفتاری و نیز افزایش فرکانس مکث‌ها و کشش‌ها می‌شود.

·      تعامل این دو عامل می‌تواند چرخه‌ای ایجاد کند که شدت لُکنَت را تقویت کند.

 

مداخلات درمانی نوین

·      گفتاردرمانی مبتنی بر تکنیک‌های Prolonged Speech و Fluency Shaping

·      درمان شناختی-رفتاری (CBT) برای کاهش اضطراب و شرم

·      نوروفیدبک و تحریک مغزی غیرتهاجمی

·      ابزارهای دیجیتال و اپلیکیشن‌های تمرین گفتار

 

نتیجه‌گیری

 

 لُکنَت نوجوانان پدیده‌ای چندبعدی است که ترکیبی از عوامل عصبی، روان‌شناختی و اجتماعی را شامل می‌شود. مداخلات ترکیبی که هم به گفتار و هم به هیجان و اضطراب توجه دارند، مؤثرتر از روش‌های تک‌بعدی هستند. پژوهش‌های آینده باید با داده‌های بلندمدت و نمونه‌های بزرگ، رابطه‌ی شدت لُکنَت با اضطراب و شرم را بررسی کنند.